آندومتریوز(Endometriosis) امروزه یکی از بیماری های شایع در بین زنان به شمار می آید و شیوع این بیماری روز به روز روبه افزایش است. آنچه باید در رابطه با بیماری آندومتریوز بدانید این است که آندومتریوز یک بیماری کاملا خوش خیم است و علائمی همانند بیماری سرطان دارد و در برخی مواقع مانند این بیماری پیشرفت می کند اما نگران نباشید زیرا آندومتریوز قابل کنترل و درمان است.
آندومتریوز چیست ؟
بافت اندومتریال رحم شامل غده، گلبول های خون و بافت های همبند است و درون رحم رشد می کند تا رحم را آماده برای تخمک گذاری کند. به زبانی ساده هنگامی که بافت مخاط رحم در جایی غیر از رحم رشد کند، بیماری آندومتریوز ایجاد می شود این بافت ها ممکن است در هر جایی از بدن رشد کنند اما معمولا در ناحیه لگن رشد می کنند. اندومتریوز معمولا نواحی زیر را در گیر می کند:
• تخمدان ها
• لوله های فالوپ
• صفاق
• گره های لنفاوی
این بافت همان بافتی است که در طی قاعدگی فرو می ریزد اما اگر بافت در جای دیگری رشد کرده باشدمنجر به علائم زیادی از جمله درد در حین قاعدگی می شود. هرچه این بافت ها بزرگتر شوند، بیشتر بر عملکرد بدن تاثیر می گذارند. برای مثال ممکن است لوله های رحم را مسدود کنند.
علت ایجاد بیماری اندومتریوز چیست؟
علت اصلی ایجاد این بیماری هنوز مشخص نیست. اما جالب است بدانید که وجود برخی عوامل همچون ژنتیک، اختلال هورمونی و ایمونولوژیکی در ابتلا به این بیماری بسیار موثر است.
در حقیقت بیماری آندومتریوز یک بیماری ژنتیکی است که بیمار به خون سیکل های قاعدگی خود حساس است و هر مرتبه ای که فرد عادت ماهانه می شود مقداری خفیفی از خون وارد لگن شده که این یک امر طبیعی است و خون به صورت مایع در سونوگرافی قابل مشاهده خواهد بود.
خون موجود در ناحیه لگن به تدریج جذب می شود ولی بعضی از زنان که زمینه ی ژنتیکی دارند به دلیل آهن موجود در خون که در ناحیه لگن ریخته می شود به مرور زمان این خون سبب تغییرات التهابی در ناحیه لگن، چسبندگی و سلول های التهابی می شود که در نهایت سبب ایجاد دردهای سیکل قاعدگی می گردد.
التهاب لگن به تدریج می تواند سبب ایجاد کیست های تخمدان شود و با بروز کیست های تخمدان، تخمدان ها به سطح زیرین خود می چسبند و این چسبندگی ها به مرور سبب ایجاد درد های عادت ماهانه می گردد و همین طور التهاب بیشتر می شود و با گذشت زمان این مشکل حادتر شده و سبب چسبندگی لوله ها و کشیدگی حالب مجاری ادراری شود و تمام این موارد سبب می شود تا به تدریج دردها، تغییرات عادت ماهانه، لکه بینی و مشکلات بارداری در فرد بیشتر گردد.
علائم اندومتریوز چیست؟
معمولا علائم آندومتریوز زمانی نمایان می شود که این بیماری پیشرفت کرده باشد. علائم آندومتریوز عبارتند از :
- احساس درد در دوران پیش از قاعدگی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- احساس درد در ناحیه لگن، قسمت پایینی شکم
- درد هنگام دفع ادرار
- خونریزی در بین فواصل سیکل قاعدگی
- مشکلات باروری
- تهوع و استفراغ
- قاعدگی های بیشتر از 7 روز
- ناراحتی در حرکات روده
روش های درمان آندومتریوز کدامند؟
آندومتریوز درمان قطعی ندارد اما برای کنترل و درمان علائم این بیماری، راه های گوناگونی وجود دارد که پزشک و جراح متخصص زنان و نازایی به شما بهترین روش درمانی را پیشنهاد می کند. این بیماری به دلیل مشکلاتی که در زمینه باروری ایجاد می کند، می تواند زندگی بسیاری از زوجین را تحت تاثیر قرار دهد.
روش های درمان این بیماری عبارتند از :
درمان دارویی
در برخی از افراد برای درمان آندومتریوز، دارو تجویز می شود در چنین شرایطی از تحریک داروهای تخمک گذاری استفاده می شود. همچنین داروهای همچون مفنامیک اسید و ناپروکسن می توانند تاثیرگذار باشند. داروهای هورمونی همچون قرصهای ضد بارداری ترکیبی (OCP) و داروهای پروژسترون نیز جهت درمان استفاده می شود.
درمان با IUI و IVF
این روش درمانی باتوجه به شرایط فرد و در صورتی که نیاز به درمان ناباروری با iui باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. در شرایطی که فرد با افزایش سن، چسبندگی و تنبلی تخمدان همراه است بهترین روش درمانی برای چنین افرادی انجام آی وی اف می باشد.
لاپاراسکوپی آندومتریوز
در برخی از افراد که تخمک گذاری آن ها به درستی انجام می شودT اما چسبندگی در رحم و لوله های فالوپ وجود دارد ، برای باز کردن چسبندگی ها و تومورهای آندومتریوز از لاپاراسکوپی استفاده می شود.
جراحی
در صورت لزوم جراحی و برداشتن عمقی آندومتریوز، این روش انجام می شود. در بیمارانی که آندومتریوز وسیع و عمقی لگن دارند تا حد زیادی می تواند علائم آن ها را برطرف کند و به باردار شدن آن ها کمک نماید.
در صورتی که فرد با استفاده از روش های درمانی فوق بهبود نیابد و قصد بارداری نداشته باشد، در چنین مواقعی می توان اقدام به درآوردن رحم یا جراحی هیسترکتومی نمود. احتمال بازگشت بیماری آندومتریوز با وجود تخمدان ها بیش از پنجاه درصد وجود دارد به همین منظور پزشک در طول جراحی علاوه بر برداشتن رحم، تخمدان ها را نیز برمی دارد که در این صورت فرد یائسه شده و از هورمون های جایگزین استفاده می شود.
سوالات متداول در رابطه با اندومتریوز
کلام آخر
راه حلی برای پیشگیری از بیماری آندومتریوز وجود ندارد. اما می توانید با کاهش سطح هورمون استروژن در بدن، شانس ابتلا به آن را کاهش دهید زیرا استروژن به ضخیم شدن پوشش داخلی رحم در طول سیکل قاعدگی کمک می کند. روش های هورمونی کنترل بارداری مانند قرص ها، چسب ها یا حلقه هایی با دوزهای کمتر استروژن از روش های کاهش دهنده استروژن و درمان آندومتریوز می باشند.
