امروزه با توجه به شرایط زندگی، ناباروری در کشور ما روز به روز رو به افزایش است. یکی از دلایلی که می تواند بر باروری خانم ها تاثیر منفی بگذارد، سندرم تخمدان پلی کیستیک pcos می باشد. در واقع این بیماری بر هورمون های خانم ها در سنین باروری تاثیر منفی می گذارد و با بر هم خوردن نظم تخمک گذاری، هورمون های استروژن، پروژسترون، FSH و LH را نیز تغییر می دهد و باعث بهم ریختگی نظم عادت ماهیانه و سیکل قاعدگی می شود. اگر شما نیز به این بیماری مبتلا می باشید در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با درمان قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک، علائم آن آشنا سازیم.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، بیماری شایعی است که باعث جمله رشد موهای زائد در قسمت چانه، ریزش و نازک شدن مو، آکنه، پریود نامنظم و … می گردد. نام سندرم تخمدان پلی کیستیک در واقع برگرفته از کیست های کوچک پر از مایع است که در تخمدان برخی از خانم ها رشد می کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک،، اختلالی است که بر سطح هورمون ها تاثیر می گذارد. معمولا سطح هورمون های مردانه در بانوان مبتلا به این سندرم بالاتر از حد طبیعی می باشد. این بر هم خوردن نظم هورمون ها می تواند منجر به قطع و یا عقب رفتن سیکل قاعدگی و مشکلات باروری شود.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
تخمدان پلی کیستیک ممکن است علائم مختلفی داشته باشد. از جمله:
- آکنه و جوش
- پوست چرب
- ریزش و کم پشت شدن مو
- سیکل قاعدگی نامنظم
- وجود کیست های ریز در تخمدان
- افزایش سطح هورمون مردانه
- رشد بیشتر موهای زائد
- افزایش وزن
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- سردرد و سایر تغییرات روحی
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و دیابت
علت ایجاد بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS چیست ؟
علت ایجاد بیماری PCOS به طور دقیق مشخص نیست ولی عواملی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. انسولین هورمونی است که در لوزالمعده تولید میشود و به سلولها اجازه میدهد از قند، منبع انرژی اولیه بدن استفاده کنند. اگر سلولهای بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاومت داشته باشند، سطح قند خون افزایش مییابد و ممکن است بدن انسولین بیشتری تولید کند. انسولین اضافی ممکن است تولید آندروژن را افزایش داده و باعث مشکل در تخمک گذاری شود.
تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به PCOS نوعی التهاب با درجه پایین دارند که تخمدان های پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک می کند که می تواند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شود. در اخر باید بگوییک که وراثت نقش بزرگی در ایجاد این بیماری دارد.
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
بسیاری از افراد بدنبال درمان قطعی سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند. متاسفانه سندرم تخمدان پلی کیستیک بدلیل ماهیت ژنتیکی که دارد، درمان قطعی ندارد. اما روش های متفاوتی وجود دارد که با کنترل علایم بیماری PCO و رعایت توصیه های پزشک میتوانند بارداری خودبخودی را تجربه کنند.
درمان این بیماری با درمان ناباروری، چاقی، آکنه و رشد غیر طبیعی موهای زائد (Hirsutism) همراه است.
سایر روش های درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک بیماری شامل موارد زیر می شود:
- اصلاح سبک زندگی : ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از رژیم های غذایی کم کالری و سالم پیروی کنید، به طور منظم ورزش کنید و اضافه وزن خود را کاهش دهید. بررسی ها نشان داده است که حتی میزان بسیار کم کاهش وزن، مثلا ۵% از کل وزن بدن به روند بهبودی کمک می کند.
- قرص های جلوگیری از بارداری : رایج ترین درمان دارویی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک مصرف قرص های جلوگیری از بارداری است. این داروها تولید اندروژن را کاهش می دهند. البته در واقع قرص ها بیماری را درمان نمی کنند بلکه فقط علائم را بهبود می بخشند.
- داروهای ضد هورمون مردانه : این داروها با مهار کردن تولید هورمون ها، آکنه و رشد غیر طبیعی موهای زائد صورت را کاهش می دهند. اسپیرونولاکتون (با نام تجاری آلداکتون)، دارویی که بسیاری از پزشکان آن را تجویز می کنند، هورمون مردانه را مهار می کند.
- پروژسترون : هورمون پروژسترون عادت ماهانه را تنظیم می کند و هر ماه باید آن را مصرف کنید. این هورمون همچنین خطر ابتلاء به سرطان رحم را کاهش می دهد.
- متفورمین: داروی متفورمین در تنظیم عادت ماهانه ی نیمی از بانوان موثر است. این دارو که به صورت خوراکی تجویز می شود، مقاومت سلول ها به انسولین را کاهش داده و سطح آن در خون را پایین می آورد. به این ترتیب می تواند باعث کنترل قند خون در افراد مبتلاء به دیابت، و همچنین کاهش وزن شود.
- کلومیفن Clomiphene : این داروی ضد استروژن برای تنظیم تخمک گذاری و به صورت خوراکی در بخش اول سیکل قاعدگی تجویز می شود.
- لترزول : این دارو تخمک گذاری تخمدان ها را تنظیم و تحریک می کند.
- افلورنیتین : این دارو که به شکل کرم موجود است، باعث کاهش رشد موهای زائد صورت بانوان می شود.
- لیزر مو : لیزر موهای زائد نیز روشی کاربردی و ایمن برای رفع موهای زائد است.
- آنتی بیوتیک ها و محلول های شست و شو : محلول ها و لوسیون های ضد عفونى کننده ی مخصوصی برای شست و شوي صورت توسط پزشک به شما توصیه می شود. در برخی موارد نیز پزشک تشخیص می دهد که برای درمان آکنه آنتی بیوتیک مصرف کنید.
- جراحی: این جراحی با روش سوراخ کردن تخمدان انجام میشود. متخصص زنان و زایمان تخمدان را با سوزن کوچک حامل جریان برق سوراخ میکند تا به این ترتیب بتواند بخشی از تخمدان را تخریب کند. سوراخ کردن تخمدان میزان هورمون تستوسترون و هورمون لوتئینه کننده (LH) را کاهش و میزان هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) را افزایش میدهد. در نتیجه عدم تعادل هورمونی اصلاح میشود و تخمدانها عملکرد طبیعی خود را بازمییابند.
عوارض سندروم پلی کیستیک می تواند شامل موارد زیر باشد :
1)ناباروری
2)دیابت بارداری یا فشار خون بالا ناشی از بارداری
3)سقط جنین یا زایمان زودرس
4) التهاب شدید کبد ناشی از تجمع چربی در کبد
5)سندرم متابولیک
6)دیابت نوع ۲ یا پیش دیابت
7)آپنه خواب
8)افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
9)خونریزی غیر طبیعی رحم
10)سرطان پوشش رحم (سرطان آندومتر)
چگونه با وجود تخمدان پلی کیستیک باردار شویم؟
یکی از راههای بارداری در بیماران مبتلا به PCOS استفاده از دارو است. کلومیفن سیترات و لتروزول داروهای خوراکی هستند که برای تحریک تخمک گذاری بیماران مبتلا به PCOS تجویز میشوند. در صورت عدم موفقیت در ایجاد تخمک گذاری با داروهای خوراکی، ممکن است پزشک معالج شما داروهای تحریک کننده تخمدان به نام گنادوتروپین تجویز نماید. به دلیل اینکه ممکن است در هنگام استفاده از این داروها، تحریک بیش از حد تخمدان رخ دهد، لازم است که این خانمها در زمان استفاده از این داروها به صورت دقیق تحت کنترل باشند.
کلام آخر
اگر خانمی اضافه وزن داشته باشد، کاهش وزن میتواند به بهبود الگوی تخمک گذاری و افزایش شانس باروری کمک کند. داروهای حساس به انسولین مانند متفورمین هم میتوانند در افزایش شانس تخمک گذاری کمک کنند، به علاوه استفاده از متفورمین ممکن است خطر ابتلا به دیابت یا سندرم متابولیک را کاهش دهد اما توجه کنید که برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک به طور خودسرانه دارویی را مصرف نکنید زیرا در این رابطه باید پزشکتان تصمیم بگیرید.