یکی از شایعترین مشکلات در میان زنان توده های اطراف تخمدان یا توده آدنکس به شمار می آید. آدنکس به ناحیه ای گفته می شود که شامل تخمدان، لوله های رحمی و بافت همبند اطراف آن می باشد. به طور تقریبی پنج تا ده درصد از جراحی های زنان در تمامی دوره های سنی مربوط به جراحی توده های آدنکس می باشد. انواع مختلفی از این نوع توده ها وجود دارد که در تمامی سنین از دوره جنینی تا حدود هشتاد سالگی در بانوان مشاهده شده است.
توده آدنکس چیست؟
توده آدنکس در اطراف رحم، معمولاً در تخمدان ها، لوله های فالوپ و بافت های همبند مجاور ایجاد می شود. برخی از تومورهای آدنکس پر از مایع هستند، در حالی که برخی دیگر جامد هستند. توده های آدنکس می توانند در هر سنی به وجود آیند و بیشتر آنها طی چند ماه خود به خود از بین می روند. آنها تومورهای آدنکس نامیده می شوند زیرا در آدنکس رحم ظاهر می شوند.
همان طور که گفته شد اصطلاح «آدنکس» به تخمدان ها، لوله های فالوپ، زائده ها و پیوست های بافتی درون رحم٬ با ساختار و کاربردی بسیار مشابه به خود رحم اطلاق می شود.
تفاوت پولیپ رحم با توده های آدنکس چیست؟
پولیپ های رحم در داخل پوشش رحم تشکیل می شوند، در حالی که توده های آدنکس معمولا در تخمدان ها، لوله های فالوپ یا بافت های همبند اطراف رحم تشکیل می شوند. هر دو بیماری می توانند علائم مشابهی مانند دوره های قاعدگی نامنظم ایجاد کنند.
تومورها یا توده های آدنکس چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهند؟
تومورها یا توده های آدنکس زنان در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهند، اما این تومورها بیشتر در طول سال های باروری ایجاد می شوند.
تومورهای آدنکس چقدر شایع هستند؟
در ایالات متحده، تقریباً 5٪ تا 10٪ از زنان در مقطعی از زندگی خود دچار توده آدنکس می شوند.
آیا داشتن توده آدنکس به معنای سرطان است؟
خیر. بیشتر تومورهای آدنکس خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. اما درصد کمی از 15 تا 20 درصد بدخیم (سرطانی) هستند. به طور کلی، افراد یائسه در مقایسه با افراد قبل از یائسگی در معرض خطر بیشتری برای تومورهای بدخیم آدنکس هستند.
علائم توده آدنکس چیست؟
علائم توده آدنکس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد لگن
- مشکل در ادرار کردن
- خونریزی نزدیک توده
- تکرر ادرار
- نفخ
- پریودهای نامنظم به خصوص در افراد قبل از یائسگی
- یبوست
- اختلالات دستگاه گوارش
- درد هنگام رابطه جنسی
در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به تومورهای آدنکس هیچ علامتی را تجربه نمی کنند.
علت ایجاد تومورهای آدنکس چیست؟
توده های آدنکسی می توانند در اثر عوامل متعدد زنان و زایمان ایجاد شوند. اغلب، تومورها از دستگاه تناسلی زنان منشا می گیرند. اما آنها همچنین می توانند از سیستم ادراری یا گوارشی منشاء بگیرند.
بیشتر توده های آدنکس ناشی از مشکلات دستگاه تناسلی زنانه است. شایع ترین علل عبارتند از:
کیست های تخمدان: این کیست های پر از مایع روی تخمدان های شما تشکیل می شوند. آنها به طور کلی بدون درد هستند و اکثر افراد هرگز علائمی را بروز نمی دهند. کیست تخمدان بسیار شایع هستند.
تومورهای غیر سرطانی تخمدان: وقتی سلول‌های غیرطبیعی در تخمدان ها رشد و تکثیر می شوند، به توده های جامد تبدیل می شوند که گاهی اوقات اجزای کیستیک دارند. تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی) معمولاً به بافت های مجاور یا سایر قسمت های بدن شما گسترش نمی یابند.
سرطان تخمدان: هنگامی که یک تومور تخمدان بدخیم (سرطانی) باشد، می تواند رشد کرده و به سایر نقاط بدن گسترش یابد. سرطان تخمدان یکی از شایع ترین انواع سرطان در زنان است.
حاملگی خارج رحمی: اگر تخمک بارور شده به رحم نرسد، می‌تواند در جای دیگری مانند لوله فالوپ قرار بگیرد. هنگامی که این اتفاق می افتد، به آن حاملگی خارج از رحم می گویند و نمی توان بارداری را تا پایان با موفقیت به اتمام رساند. اگر تخمک در خارج از رحم شما به رشد خود ادامه دهد، می تواند باعث خونریزی داخلی و درد شدید شود. در صورت عدم درمان، حاملگی خارج از رحم می تواند برای فرد باردار خطرناک و حتی مرگبار باشد.
لیومیوم رحمی: ممکن است در مجاورت تخمدان و لوله فالوپ قرار گیرد و با توده آدنکس اشتباه گرفته شود.
هیدروسالپینکس: هنگامی که لوله فالوپ از مایع پر می شود، هیدروسالپینکس نامیده می شود. این عارضه معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند اما می توانند منجر به درد لگن یا ناباروری شوند.
آبسه لوله ای تخمدانی: دستگاه تناسلی می تواند توسط یک عفونت آلوده شود که می تواند منجر به التهاب لوله فالوپ، تخمدان و گاهی اوقات ساختارهای اطراف آن از جمله روده یا مثانه شود.
تومورهای آدنکس غیر ژنکولوژیک
این توده ها معمولاً از سیستم ادراری یا دستگاه گوارش منشأ می گیرند. انواع رایج شامل تومورهای آدنکس کولون و آپاندیس است. همچنین ممکن است سرطان سینه و سرطان روده بزرگ به لگن متاستاز داده و منجر به تومورهای آدنکس شود.
عواملی که خطر ابتلا به توده های آدنکس را بالا می برند:
- سنین بالای 50 سال
- فرزند کمتر
- شروع قاعدگی در سنین پایین تر
- یائسگی دیررس
- نازایی اولیه
- اندومتریوز
- تمامی این عوامل جز موارد بسیار مهم ابتلا به این بیماری ذکر شده اند.
تومورهای آدنکس چگونه تشخیص داده می شوند؟
تومورهای آدنکس اغلب در طول معاینات معمول شناسایی می شوند. آنها همچنین ممکن است در طول معاینه لگن یا سونوگرافی کشف شوند. پس از دریافت تشخیص، پزشک متخصص زنان و زایمان شما می‌تواند آزمایش‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری بیشتر را برای تعیین علت ایجاد توده آدنکس انجام دهد. در برخی موارد، ممکن است از شما خواسته شود برای رد حاملگی خارج از رحم، آزمایش بارداری انجام دهید.
توده آدنکس چگونه درمان می شود؟
درمان بستگی به مورد خاص دارد. اگر توده آدنکس خوش خیم است و هیچ دردی ایجاد نمی کند، پزشک شما احتمالاً وضعیت را با آزمایش های تصویربرداری دوره ای کنترل می کند. اما در صورت رشد تومور، افزایش درد، خونریزی داخلی یا سرطانی بودن آن، جراحی توصیه می شود.
به طور کلی درمان توده ادنکس شامل موارد زیر می شود:
- ممکن است پزشک برای پیشگیری از ظهور مجدد کیست‌ها، داروهای هورمونی مانند قرص‌های پیشگیری از بارداری را تجویز کند؛ البته این داروها تأثیری بر کیست‌های موجود ندارند و فقط از بروز مجدد آنها جلوگیری می‌کنند.
- جراحی: اگر کیست بزرگ باشد، روبه‌رشد باشد، پس از دو سه دوره قاعدگی از بین نرود و یا منجربه درد شود، آن را با جراحی خارج می‌کنند.
