دیابت بارداری (GDM: Gestational diabetes mellitus) نوعی دیابت است که در دوران بارداری در زنانی که قبلاً دیابت نداشته‌اند ایجاد می‌شود. مشخصه این بیماری سطوح بالای قند خون است که می‌تواند برای مادر و جنین خطراتی ایجاد کند. دیابت بارداری معمولاً در هفته بیست و چهارم بارداری ایجاد می‌شود و به دلیل تغییرات هورمونی که بر حساسیت به انسولین تاثیر می‌گذارد، ایجاد می‌شود.
دیابت بارداری که معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود، می‌تواند خطر عوارض دوران بارداری و زایمان، از جمله ماکروزومی (وزن زیاد هنگام تولد) و تروما هنگام تولد را افزایش دهد. مدیریت دیابت بارداری اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی، نظارت بر سطح قند خون و گاهی اوقات انسولین درمانی برای حفظ سطح قند خون در محدوده هدف است. در این مطلب قصد داریم بیشتر در مورد علائم دیابت بارداری، راه‌های تشخیص و درمان آن صحبت کنیم. تا انتهای این مطلب را بخوانید.
انواع دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولاً به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
دیابت بارداری کلاس A1
دیابت بارداری کلاس A1 به مواردی اطلاق می‌شود که می‌توان سطح قند خون را از طریق تغییر سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش بدون نیاز به دارو کنترل کرد.
دیابت حاملگی کلاس A2
دیابت حاملگی کلاس A2 مواردی است که سطح قند خون علاوه بر تغییر سبک زندگی، نیاز به مدیریت اضافی با داروها، مانند انسولین یا داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون دارد.
علاوه بر این، طبقه‌بندی‌های دیگری بر اساس شدت و مدیریت دیابت بارداری وجود دارد، اما تمایز بین A1 وA2 معمولاً برای تمایز بین موارد خفیف و شدیدتر استفاده می‌شود. برای افراد باردار که دیابت حاملگی تشخیص داده می‌شود، بسیار مهم است که با یک جراح زنان خوب در تهران وضعیت خود را به طور موثر پیگیری و مدیریت کنند تا خطر عوارض را هم برای خود و هم برای نوزادشان کاهش دهند.
علائم دیابت بارداری
دیابت حاملگی اغلب بدون علائم قابل توجه ظاهر می‌شود که همین موضوع بر اهمیت غربالگری منظم قبل از زایمان تاکید می‌کند. با این وجود، برخی از زنان ممکن است با علائم زیر مواجه شوند:
- افزایش تشنگی: ممکن است متوجه افزایش سطح تشنگی شوید که باعث مصرف مکرر مایعات در طول روز می‌شود.
- تکرر ادرار: افزایش سطح قند خون نیاز به افزایش فعالیت کلیه برای دفع گلوکز اضافی دارد و در نتیجه تکرر ادرار به ویژه در شب افزایش می‌یابد.
- خستگی غیر معمول: سطح بالای قند خون می‌تواند استفاده موثر از انرژی در بدن را مختل کند و منجر به احساس خستگی و بی‌حالی شود.
- تاری دید: تغییرات موقتی در سطح مایع چشم به دلیل قند خون بالا می‌تواند باعث تاری دید شود.
مهم است که بدانیم این علائم همچنین ممکن است نشان دهنده شرایط دیگری باشد، که بر لزوم مشورت با بهترین متخصص زنان و زایمان در ونک برای تشخیص صحیح تاکید می‌کند.
تشخیص دیابت بارداری
تشخیص و درمان زودهنگام دیابت بارداری برای سلامت مادر و جنین بسیار مهم است. تشخیص دیابت بارداری در دوران بارداری و معمولا بین هفته‌های 24 تا 28 انجام می‌شود. راه‌های مختلفی برای غربالگری و تشخیص GDM وجود دارد:
- از جمله تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) که استاندارد طلایی برای تشخیص است.
- تست غربالگری گلوکز (GCT) یک مرحله ای و دو مرحله‌ای
این مقاله ممکن است برای شما مفید باشد: قطعی‌ترین روش درمان ناباروری چیست؟
عوارض دیابت بارداری
عوارض دیابت بارداری شامل دو دسته عوارض برای مادر و عوارض برای جنین است:
عوارض مادری GDM
پره اکلامپسی: پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی، یک بیماری جدی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد. این بیماری با فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار مشخص می‌شود. پره اکلامپسی معمولا بعد از هفته بیستم بارداری اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند در هر زمانی از بارداری، حتی قبل از 20 هفتگی یا بعد از زایمان رخ دهد.
- احتمال بیشتری برای نیاز به سزارین: اگر جنین به دلیل سطح قند خون بالا بزرگتر از حد متوسط باشد، ممکن است زایمان طبیعی دشوار شود.
- ماکروزومی: کودک ممکن است بزرگتر از حد متوسط شود که منجر به زایمان سخت و صدمات هنگام تولد شود.
- افزایش خطر فشار خون بارداری: فشار خون بالا در دوران بارداری، متمایز از پره اکلامپسی.
- افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی عروقی است.
- افزایش خطر عفونت های دستگاه ادراری، آپنه خواب و سایر شرایط در دوران بارداری.
- افزایش خطر سقط: اگر دیابت بارداری، خصوصا در سه ماهه اول بارداری، کنترل نشود خطر سقط را افزایش می‌دهد.
بیشتر بدانید: بهترین متخصص آی وی اف در تهران کیست؟
عوارض جنینی
- هیپوگلیسمی: پس از تولد، سطح قند خون نوزاد ممکن است به طور ناگهانی به دلیل سازگاری با محیط قند بالای مادر کاهش یابد.
- افزایش خطر مشکلات تنفسی: سطح بالای قند خون می‌تواند بر رشد ریه کودک تأثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به مشکلات تنفسی پس از تولد شود.
- خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی: نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد می‌شوند، احتمال بیشتری دارد که در مراحل بعدی زندگی چاق شوند یا به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.
آیا می‌دانید: فرق بچه های آی وی اف با طبیعی چیست؟
درمان دیابت بارداری
درمان دیابت بارداری شامل تغذیه درمانی پزشکی، فعالیت بدنی و در صورت لزوم دارو درمانی است. اگر تغذیه درمانی پزشکی نتواند کنترل قند خون کافی را حفظ کند، دارو درمانی با استفاده از انسولین و متفورمین ممکن است لحاظ شود.
- تغذیه درمانی شامل استفاده از مواد مغذی و در عین حال محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قندها، انتخاب منابع کربوهیدرات پیچیده مانند غلات کامل و غذاهای غنی از فیبر و اطمینان از مصرف کافی میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌ها است.
- فعالیت بدنی منظم با شدت متوسط، مانند پیاده روی یا شنا به مدت حداقل 30 دقیقه در روز، توصیه می‌شود.
- سطح قند خون باید چندین بار در روز با استفاده از یک گلوکومتر کنترل شود و رژیم غذایی و فعالیت بدنی متناسب با آن تنظیم شود.
- مراقبت‌های منظم دوران بارداری، از جمله مراجعه به پزشک برای چک‌آپ و پایش قند خون، و همچنین سونوگرافی و آزمایش‌های دوران بارداری نیز برای درمان دیابت ضروری است.
بنابر راه های ارائه شده سریع‌ترین راه‌های درمان دیابت بارداری برای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.
شاید به این مطلب نیاز داشته باشید: ای وی اف موفق چه علائمی دارد؟
دیابت بارداری در سه ماه اول
علائم دیابت بارداری در سه ماه اول معمولا نشانه خاصی ندارد و اگر مادر آزمایش دهد معمولا قند خون ناشتای او طبیعی یا کمی بیشتر از حد معمول است. به این ترتیب اگر میزان قند خون را در این دوره بتوانید کنترل کنید، امکان پیشگیری بیشتری در ابتلا به دیابت بارداری بعد سه ماه اول خواهید داشت.
دیابت بارداری چند باشد خطرناک است؟
- اگر مقدار قند خون زیر mgr/dl 140 باشد، طبیعی است.
- اگر قند خون بین mgr/dl 200-140 باشد، تست Oral Glucose Tolerance Test باید برای مادر انجام شود و مجدد قند خون بیمار اندازه‌گیری می‌شود و بعد از ان سه حلت زیر در نظر گرفته می‌شود:
- اگر مقادیر طبق اندازه‌های زیر باشد، نیاز به اندازه گیری مجدد نیست.
- اما اگر یکی از مقادیر بالاتر باشد مجدد تست انجام می‌شود.
- اگر بیشتر از یک مورد از این مقدار بالاتر باشد، مادر دیابت بارداری دارد.
- نمونه قند خون ناشتا 95
- پس از یک ساعت 180
- پس از دو ساعت 165
- پس از سه ساعت 140
- اگر قند خون بالای mg/dl 200 باشد، باید اف بی اس برای بیمار اندازه‌گیری شود و اگر آن هم بالاتر از mg/dl126 باشد، بیمار مبتلا به دیابت است.
