در گذشته زوج‌هایی که نمی‌توانستند بارور شوند با ناامیدی‌های فراوانی مواجه می‌شدند اما در حال حاضر با پیشرفت‌های کم نظیری که در زمینه‌ی باروری و کمک باروری انجام شده است اکثر موارد ناباروری را می‌توان به خوبی تحت درمان قرار داد. یکی از روش‌هایی که قدم بزرگی در درمان ناباروری بوده است روش درمان ناباروری با آی وی اف ivf می‌باشد. این روش چندین مرحله‌ی مختلف را شامل می‌شود که یکی از مراحل آن عمل پانکچر یا تخمک کشی می‌باشد. در این مقاله همراه ما باشید تا با روش پانکچر یا تخمک کشی آشنا شوید.
پانکچر یا تخمک کشی چیست ؟
پانکچر یا تخمک کشی یک روش ساده جهت خارج ساختن تخمک‌های بالغ به منظور لقاح مصنوعی در آزمایشگاه می‌باشد. جهت اطمینان از برداشتن تخمک‌های سالم و کامل، قبل از این عمل تحریک توسط داروهای هورمونی لازم می‌باشد. پس از مصرف داروها تخمک گذاری آغاز می‌شود و سپس خارج ساختن تخمک‌ها یا عمل پانکچر انجام می‌شود.
عمل پانکچر یا تخمک کشی برای چه کسانی مناسب می باشد؟
عمل پانکچر که جهت درمان ناباروری با ivf انجام می‌شود می‌تواند به زوج‌های نابارور که داری مشکلات باروری هستند کمک موثری باشد، برخی از این مشکلات عبارتند از:
- انسداد لوله‌های فالوپ
- عدم تخمک گذاری که به دلیل نداشتن تعادل هورمونی ایجاد می‌شود.
- آندومتریوز
- اختلال در عملکرد دستگاه تولید مثل مردان
- بالا بودن سن زوجین
- مشکلات ناباروری که علت آنها ناشناخته است.
آمادگی‌های لازم قبل از عمل پانکچر
عمل پانکچر یک روش جراحی ساده است که در زمان کوتاهی قابل انجام است اما لازم است آمادگی‌هایی قبل از این جراحی انجام شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌نمائيم:
- پرهیز از هرگونه رابطه جنسی از چندین روز پیش از عمل پانکچر
- کاهش و ترجیجاً حذف هرگونه فعالیت بدنی شدید و یا انجام حرکات ورزشی
- مصرف تمام داروهای شیمیایی، گیاهی و حتی مکمل‌های غذایی حتی اگر ارتباطی با تخمک گذاری و مشکلات هورمونی نداشته باشد باید تحت نظارت دقیق متخصص باروری انجام شود.
- یک هفته قبل از عمل پانکچر باید رژیم غذایی که توسط پزشک متخصص زنان و نازایی به شما ارائه می‌شود را مصرف نمائید، مصرف برخی غذاها باید به کلی منع شود.
- این جراحی با معده و مثانه خالی انجام می‌شود بنابراین لازم است از 8 ساعت پیش از جراحی از خوردن و آشامیدن پرهیز نمائید و ناشتا باشید.
روش انجام جراحی پانکچر
چند روز پیش از عمل پانکچر، روند تخمک گذاری، بررسی اندازه‌ی فولیکول‌ها و تعداد تخمک‌ها توسط متخصص زنان و نازایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، سپس روزی که باید تزریق HCG انجام شود مشخص می‌شود.
HCG یک نوع محرک هورمونی جهت سرعت بخشیدن به روند بلوغ تخمک‌ها می‌باشد وتزریق آن حدود 35 تا 37 ساعت پیش از شروع جراحی پانکچر انجام می‌شود.
با شروع تخمک گذاری مراحل استخراج آن شروع می‌شود که عبارتند از:
- ابتدا جهت کاهش درد از داروهای بیهوشی استفاده خواهد شد.
- دستگاه تناسلی خارجی توسط محلول ضدعفونی شستشو داده می‌شود.
- دیواره‌ی واژن توسط یک سوزن سوراخ می‌شود، با استفاده از دستگاه سونوگرافی محل ورود سوزن به فولیکول مشخص خواهد شد.
- توسط یک سرنگ محتویات فولیکول که شامل تخمک‌ها هستند خارج میشوند.
- سپس سوزن از واژن خارج خواهد شد.
تمامی این مراحل حدود 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد. پس از اتمام جراحی بیمار باید حدود 2 تا 3 ساعت استراحت نماید و پس از اینکه از لحاظ شرایط جسمانی در وضعیت مناسبی قرار داشت با تشخیص پزشک متخصص می تواند از بیمارستان یا کلینیک خارج شود.
مواد استخراج شده به بخش جنین شناسی انتقال داده میشوند تا تخمک از آن جدا شوند و جهت لقاح با اسپرم آماده میشوند.
اثربخشی عمل پانکچر چگونه است ؟
اگر در هر جراحی پانکچر 8 تا 15 تخمک استخراج شود می‌توان با اطمینان 100 درصد به نتیجه‌ی مطلوب که همان بارداری می‌باشد دست پیدا کرد. اگر تعداد تخمک‌های استخراجی کمتر از 8 عدد باشد احتمال لقاح کاهش می‌یابد و در مواردی لازم است این عمل مجدداً تکرار شود. در صورتی که تعداد تخمک‌ها بیشتر از 30 عدد باشد ممکن است نشانه‌ای از سندرم تحریک بیش از حد باشد که باید توسط پزشک متخصص باروری مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.
روز بعد از جراحی پانکچر می‌توانید با مرکز جنین شناسی تماس بگیرید و از تعداد تخمک‌های بارور شده اطلاعات لازم را کسب نمائید.
مراقبت‌های پس از جراحی پانکچر یا تخمک کشی
مراقبت های بعد از جراحی پانکچر عبارتند از :
- روز پس از جراحی باید مصرف پروژسترون را طبق دستور پزشک شروع نمائید.
- در صورت درد در ناحیه شکم می‌توانید از داروهای مسکن طبق نظر پزشک استفاده نمائيد. (از مصرف داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن باید پرهیز شود).
- خونریزی خفیف از واژن که به دلیل سوراخ کردن دیواره‌ی واژن حین جراحی پانکچر ایجاد شده است، طبیعی بوده و نباید نگران باشید.
- جهت جلوگیری از عفونت تا چند روز از رفتن به استخر، سونا و اسپا خودداری نمائید.
- به دلیل احتمال تخمک گذاری پیشنهاد می‌شود جهت هرگونه رابطه جنسی از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده نمائيد.
- به دلیل بیهوشی حین عمل لازم است تا 24 ساعت یک همراه در منزل، مراقب شما باشد.
- از مصرف الکل تا 24 ساعت خودداری نمائيد.
- از انجام فعالیت‌های شدید بدنی و حرکات ورزشی تا چند روز خودداری نمائید و تا زمانی که احساس بهبودی کامل نداشتید استراحت نمائيد.
- به میزان کافی آب مصرف نمائید تا بدنتان هیدراته بماند.
- در صورت هرگونه استرس از نتایج جراحی و باروری اگر نیاز داشتید می‌توانید با مشاور و روانشناس صحبت نمائيد.
آیا عمل پانکچر عوارض دارد ؟
در حالت کلی عمل پانکچر یا تخمک کشی عارضه خاصی به وجود نمی آورد. شاید در مرحله اول دچار کمی خونریزی و یا التهاب شوید که این مورد هم بسیار سریع قابل رفع است و در صورت بروز دردهای خفیف در لگن نیز می‌توان با مصرف مسکن و داروهای تجویز شده به وسیله پزشک این مورد را نیز رفع کرد.
از جمله عوارض پانکچر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد؛
- خونریزی
- استفراغ؛
- سرگیجه یا غش کردن.
هزینه عمل تخمک گیری یا پانکچر
این روش باید تحت نظر پزشک متخصص زنان با تجربه ، متبحر و همچنین در یک محیط مجهز انجام شود; در این حالت می تواند نتیجه فوق العاده عالی داشته باشد .برای اطلاع دقیق از هزینه عمل پانکچر می توانید با مراجعه به پزشکتان و تماس با مرکز مربوطه، هزینه دقیق را پرس و جو نمایید.
کلام آخر
روش ivf که یک روش برای درمان ناباروری است و شامل چند مرحله است که یکی از آنها عمل پانکچر یا همان تخمک گیری می باشد که تخمک های گرفته شده در محیط آزمایشگاه لقاح انجام شده و سپس به رحم مادر انتقال داده می‌شود. در صورتی که این عمل توسط پزشک متخصص زنان و نازایی و در مرکز ناباروری معتبری انجام شود،جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
